Livestream bán hàng: Một ngành công nghiệp bùng nổ
Livestream bán hàng, nơi những người có sức ảnh hưởng (KOLs, KOCs) bán sản phẩm trực tiếp cho người tiêu dùng qua các buổi phát sóng, đã trở thành một ngành công nghiệp khổng lồ tại Trung Quốc. Trong năm 2023, thị trường thương mại điện tử phát trực tiếp tại quốc gia này ước tính đạt giá trị khoảng 4.900 tỷ nhân dân tệ (691 tỷ USD), tăng trưởng 35% so với cùng kỳ năm trước. Đáng chú ý, gần 600 triệu người tiêu dùng Trung Quốc đã thực hiện mua sắm qua livestream.
Tuy nhiên, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của ngành, những khiếu nại về hành vi gian lận trong livestream bán hàng cũng ngày càng gia tăng. Theo báo cáo của Legal Daily, nhiều KOL và KOC bị phát hiện sử dụng các thủ đoạn gian dối để lừa đảo cả người tiêu dùng và doanh nghiệp.
Chiêu trò gian lận: Hàng giả, Số liệu ảo
Một trong những thủ đoạn phổ biến là làm giả số liệu bán hàng. Các KOLs và KOCs thường thổi phồng doanh số để tạo ấn tượng về sự thành công, nhằm thu hút nhiều khách hàng hơn. Một người tiêu dùng cho biết đã bị lừa bởi một KOL tuyên bố bán được hơn 999 đơn hàng trong một buổi phát sóng, nhưng thực tế chỉ có vài chục đơn hàng được bán.
Không chỉ người tiêu dùng bị ảnh hưởng, các thương hiệu cũng trở thành nạn nhân của trò lừa đảo này. Một số doanh nghiệp cho biết những người phát trực tiếp họ thuê để quảng bá sản phẩm đã thổi phồng doanh số bán hàng nhằm đòi hỏi mức hoa hồng cao hơn. Đáng ngại hơn, nhiều đơn hàng bán ra trong phiên livestream thường bị hủy ngay sau đó, một dấu hiệu của việc đặt đơn ảo để thao túng doanh số.
Ngành công nghiệp “Thổi Phồng” số liệu
Đằng sau các thủ đoạn gian lận này là một ngành công nghiệp mới mọc lên để phục vụ nhu cầu tạo số liệu giả của các KOL và KOC. Các công ty chuyên cung cấp dịch vụ “quảng cáo” này tự quảng bá với những khẩu hiệu như “kiếm tiền dễ dàng chỉ với một cú chạm tay”. Họ cung cấp các dịch vụ tăng tương tác ảo trên các buổi livestream, bao gồm mua bán lượt theo dõi, lượt xem, bình luận và chia sẻ ảo. Chẳng hạn, 100 lượt thích có giá khoảng 3 nhân dân tệ, trong khi 10.000 lượt xem được bán với giá 2 nhân dân tệ.
Những influencer thường thuê các cá nhân đặt đơn giả để đạt được mục tiêu bán hàng mà họ đã thỏa thuận với doanh nghiệp. Mặc dù các thương hiệu thường yêu cầu những điều khoản cấm làm tăng đơn ảo trong hợp đồng, nhưng điều này vẫn không ngăn cản được sự lạm dụng chiêu trò từ phía các KOL và KOC.
Ảnh hưởng lên các thương hiệu
Các vụ lừa đảo này có thể gây thiệt hại lớn cho các thương hiệu. Một ví dụ điển hình là vào tháng 1, một công ty đã trả 100.000 nhân dân tệ cho một KOL nổi tiếng để quảng bá sản phẩm trong buổi livestream. Với kỳ vọng doanh số bùng nổ, công ty này đã chuẩn bị hàng hóa trị giá 1,7 triệu nhân dân tệ. Tuy nhiên, kết quả là chỉ có duy nhất một đơn hàng được bán trong buổi phát sóng.
Các biện pháp xử lý từ chính phủ Trung Quốc
Trước tình trạng gian lận lan tràn, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra nhiều biện pháp nhằm kiểm soát vấn đề này. Tháng 4 vừa qua, Ủy ban các vấn đề không gian mạng trung ương Trung Quốc đã phát động một chiến dịch trấn áp trên toàn quốc, nhắm vào các hoạt động quảng cáo sai sự thật trong các buổi livestream thương mại. Đến tháng 7, chính quyền tiếp tục siết chặt quy định đối với nội dung giả mạo và không phù hợp trong các buổi phát sóng, với các hành vi như “dàn dựng kịch bản, danh tính giả” hay “bán hàng giả, hàng kém chất lượng” đều bị liệt vào danh sách cấm.
Phản hồi từ người tiêu dùng
Người tiêu dùng đã bắt đầu nhận ra và phản ánh những vấn đề chất lượng từ việc mua hàng qua livestream. He Yuming, một sinh viên đại học tại Thượng Hải, chia sẻ rằng 90% hoạt động mua sắm của cô là thông qua livestream. Tuy nhiên, cô đã nhiều lần gặp phải tình trạng hàng hóa kém chất lượng so với quảng cáo. Một lần, cô mua một chiếc áo khoác mùa đông trông dày dặn và ấm áp trong livestream, nhưng khi nhận về, sản phẩm chỉ có một lớp đệm mỏng và hoàn toàn khác so với hình ảnh quảng cáo.
Thậm chí, He còn gặp phải tình huống một KOL bán hàng thật lẫn lộn với hàng giả. Sau khi giới thiệu cho bạn bè cùng mua một chiếc khăn quàng cổ yêu thích, cô phát hiện các sản phẩm bạn bè nhận được đều là hàng chất lượng kém hơn so với chiếc khăn cô nhận được.
Kết luận
Vấn đề gian lận trong livestream bán hàng không chỉ gây hại cho người tiêu dùng mà còn khiến các thương hiệu chịu thiệt hại lớn. Dù chính phủ Trung Quốc đã có những biện pháp cứng rắn nhằm ngăn chặn tình trạng này, việc triển khai và thực thi các biện pháp hiệu quả hơn vẫn cần được đẩy mạnh để bảo vệ cả người tiêu dùng và doanh nghiệp trong thị trường thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ này.
Tổng hợp từ Zing.vn
